بازخوانی فرمایشات مقام معظم رهبری در 19 مهر ولزوم توجه به جوانان

جوانی به عنوان ارزشمند ترین دوران زندگی انسان از اهمیت خاصی برخوردار است. در این دوران از عمر بلوغ جسمی و فکری انسان شکل می گیرد. با آشکارشدن آثار تغییرات روحی و جسمی در شکل ظاهری و کارهای فرد جوان، یک دوران متفاوت آغاز می گردد که غالبا از سنین بلوغ آغاز شده و تا زمانی که شور و نشاط جوانی به  ضعف خود  نزدیک می شود که در حدود 30 سالگی ادامه می یابد. البته بلوغ جسمی جوان بر اساس نظام تکوین عالم در زمان خودش اتفاق می افتد ولی بلوغ فکری وی، نیازمند تلاش و تدبیر خود فرد، خانواده و یا متاثر از محیط فکری و فرهنگی جامعه است. 

یکی از نشانه‌های بلوغ فکری و فرهنگی این است که شخص به مرحله‌ای‌ برسد که توانایی درک و تشخیص قوی داشته باشد و با بصیرت بتواند درباره مسیر زندگی و تمایلات خویش تصمیم‌گیری درستی را اتخاذ نماید. در این بین افراد مختلف جامعه اعم از مسئولان فرهنگی و روحانیون و اساتید دانشگاه ها و همه کسانی که در حوزه تربیتی و پرورشی جوانان فعالیت می‌کنند، باید از دقت، ظرافت و حساسیت خاصی برخوردار باشند. دشمنان برنامه‌های ویژه‌ای را برای انحراف در افکار و اندیشه‌های جوانان به وجود آورده‌اند که لزوم بصیرت و بیداری در برابر چنین دسیسه‌های انحرافی دشمنان، ضروری است.

یکی از موضوعات مهم و اساسی این است که چگونه می توان درشرایط فعلی جامعه اسلامی از بروز آفات و آسیب‌های متعددی که در کمین جوانانقرار داده شده، جلوگیریکرد.

یکی از این راهکارها، جذب و آموزش جوانانی است که به دلیل گرایش های فطری اسلامی در مساجد و کانون های فرهنگی و هنری حضور پیدا می کنند و به دنبال یافتن پاسخ به سوالات خود به عنوان یک نیاز فطری می گردند.

رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیه الله خامنه ای در فرمایشات مهمی که در تاریخ 19 مهر ماه سال 1391در جمع روحانیون و علمای استان خراسان شمالی بیان فرمودند، بر لزوم آمادگی برای پاسخ گویی متناسب با نیاز جوانان و برنامه ریزی برای آنان تاکید فرمودند. در بررسی سخن متناسب با نیاز جوانان اولین سوالاتی که به ذهن می شود، این است که چگونه باید با مخاطبان جوان سخن گفت و چه سخنی با این گروه از جامعه اسلامی بیشترین تاثیر را دارد؟

دوران جوانی،دورانی است که توان درک شرایط زندگی به صورت مجمل و شناخت در حد سطحی در انسان پدیدار می شود و بتدریج با گذشت زمان، این درک و شناخت عمیق تر و کامل تر می گردد.

قرآن کریم با طرح الگوهایی از جوانان شایسته همانند جوانان اصحاب کهف، و برخی از پیامبران جوان الهی و یادآوری برخی از داستان ها و نکات اخلاقی و تربیتی، سیمای جوان شایسته اسلامی را ترسیم می کند.

در روایات اسلامی نیز به این دوره ی حساس از زندگی انسان اهمیت ویژه ای داده شده است؛ چنان که حضرت امام صادق× به یکی از یاران خویش، درباره جذب جوانان فرموده است:

«عَلَيكَ بِالحداثِ فَإنَّهُم أَسرَعُ إلى كُلِّ خَيرٍ^[1]؛

جوانان را درياب؛ زيرا كه آنان سريع تر به كارهاى خير روى مى آورند.»

مقام معظم رهبری نیز، دوره جوانی را این چنین تعریف نموده است:

«دوره‌ى جوانى، دوره‌ى توانایى است. این توانایى در چه چیزهایى باید به کار برود؟ به اعتقاد من، باید عمدتا در تحصیل علم، در ایجاد صفاى نفس و روحیه‌ى تقوا در خود و ایجاد نیروى جسمانى در خود – که ورزش باشد – به کار رود. این سه مورد، عمده است. یعنى اگر در یک جمله‌ى کوتاه از من بپرسند که شما از جوان چه مى‌خواهید؟ خواهم گفت: تحصیل، تهذیب و ورزش. من فکر مى‌کنم که جوانان باید این سه خصوصیت را دنبال کنند.»^[2]

ایشان همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر این که «خصوصیات یک جوان مسلمان چیست و چگونه یک جوان مى‌تواند مسیر زندگى را طى کند و به اهدافش برسد؟» فرموده است:

«البته به‌راحتى نمى‌شود طى کرد. این شرطى که شما گذاشتید، کار مرا در پاسخ دادن خیلى مشکل مى‌کند. هیچ راه جدى مهم را واقعا نمى‌شود به‌راحتى طى کرد. بالاخره اگر انسان مى‌خواهد به چیز با ارزشى دست پیدا کند، باید مقدارى زحمت و تلاش را با خودش همراه کند–این ناگزیر است – منتها ببینید؛ من اساسا در بین این خصوصیات مهمى که جوانان دارند، سه خصوصیت را خیلى بارز مى‌بینم که اگر آنها مشخص گردد و اگر آنها به سمت درستى هدایت شود، به نظر مى‌آید کهمى‌شود به این سؤال شما پاسخ داد. آن سه خصوصیت عبارت است از: انرژى، امید، ابتکار. اینها سه خصوصیت برجسته در جوان است. اگر واقعا رسانه‌ها در کمک هاى فرهنگى که به ما مى‌کنند –چه گویندگان مذهبى، چه گویندگان مسائل فکرى و فرهنگى، چه صدا و سیما و چه مدرسه‌ها– بتوانند این سه خصوصیت عمده را درست هدایت کنند، من خیال مى‌کنم که خیلى راحت مى‌شود یک جوان راه اسلامى را پیدا کند؛ چون اسلام هم چیزى که از ما مى‌خواهد این است که ما استعدادهاى خودمان را به فعلیت برسانیم.»^[3]

در زمان ظهور امام زمان× و حکومت آن حضرت، جوانان نقش مؤثری دارند و از جایگاه ویژه ای برخوردار خواهند بود ؛ چنان که حضرت علی× می فرماید:

«همانا ياران قائم(عج)همگى جوانند و پير در ميانشان نيستمگر به اندازه سرمه در چشم يا به قدر نمك در توشه راه و كمترين چيز در توشه راه نمك است.»^[4]

بنابراین باید در جهت تربیت جوانانی منتظر دست دردست ولایت نهیم و همگام با ولایت، کانون های فرهنگی هنری مساجد را به پایگاه دفاع از ارزشهای اسلامی و مرکز ترویج مفاهیم قرآنی تبدیل نماییم. 

واحد آموزش و پژوهش